Trò chơi đèn đỏ và đèn xanh là một trò chơi trẻ em phổ biến khắp mọi nơi, có thể được ghi nhớ từ tuổi nhỏ cho đến tuổi lớn. Trong trò chơi này, hai tùy hiệu đèn đỏ và đèn xanh đóng vai trò cực kỳ quan trọng, giao tiếp cho chúng ta về các nguyên tắc cơ bản của cuộc sống.
Trò chơi đơn giản là sau: Có hai người chơi, A và B, mỗi người sẽ chơi với một tùy hiệu đèn. A sẽ cầm tùy hiệu đèn xanh, B sẽ cầm tùy hiệu đèn đỏ. Trò chơi bắt đầu với A, A có thể chọn là bật tùy hiệu xanh hoặc đỏ. Nếu A bật tùy hiệu xanh, B sẽ không thể bật tùy hiệu đỏ, và cả hai sẽ được điểm. Nếu A bật tùy hiệu đỏ, B sẽ có thể bật tùy hiệu xanh, và cả hai sẽ không được điểm. Trò chơi được lặp lại với mỗi người chơi lượt vào vai A và B.
Trò chơi đèn đỏ và đèn xanh dễ dàng, nhưng lại có sâu sắc về tri thức và sinh hoạt. Đây là một trò chơi về quy tắc và sự kiện, nơi mà chúng ta học hỏi về sự cố gắng của con người để khai thác cơ hội và tránh rủi ro.
Quy tắc và sự kiện
Trong trò chơi này, quy tắc là cơ bản: A bật tùy hiệu xanh trước, B không thể bật tùy hiệu đỏ; A bật tùy hiệu đỏ, B có thể bật tùy hiệu xanh. Những quy tắc này khá đơn giản, nhưng lại có sức mạnh để giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về thế giới xung quanh chúng ta.
Quy tắc là cơ sở của mọi hoạt động con người. Mỗi khi chúng ta có một mục tiêu hoặc một kế hoạch, chúng ta sẽ áp dụng một loạt các quy tắc để hướng dẫn hành vi của mình. Quy tắc có thể là cố gắng để khai thác cơ hội (A bật tùy hiệu xanh), hoặc là cố gắng để tránh rủi ro (A bật tùy hiệu đỏ). Trò chơi đèn đỏ và đèn xanh cho chúng ta thấy rằng, mỗi quy tắc có thể dẫn đến một kết quả khác nhau, và chúng ta phải cẩn thận khi áp dụng chúng.
Sự kiện là phần không thể khỏi khỏi của trò chơi. Mỗi lần A bật tùy hiệu xanh hay đỏ, B sẽ có một cơ hội để phản ứng. Cơ hội này có thể là khả năng để B bật tùy hiệu xanh (nếu A đã bật đỏ) hoặc là khả năng để cả hai được điểm (nếu A đã bật xanh). Cơ hội là không cố ý, nhưng lại có sức mạnh để thay đổi hướng của trò chơi.
Khái niệm của "cố gắng" và "tránh rủi ro"
Trò chơi đèn đỏ và đèn xanh cho chúng ta thấy hai khái niệm cơ bản: cố gắng (trying) và tránh rủi ro (avoiding risk). Cố gắng là hành động của con người để khai thác cơ hội, tránh rủi ro là hành động của con người để bảo vệ mình khỏi những rủi ro khả dĩ.
A bật tùy hiệu xanh là cố gắng của A để khai thác cơ hội: Nếu A thành công, cả hai sẽ được điểm. Đây là một hành động tích cực, mang lại lợi ích cho cả hai bên. Tuy nhiên, cố gắng cũng có nguy cơ: Nếu A thất bại (B bật tùy hiệu xanh), A sẽ không được điểm.
A bật tùy hiệu đỏ là tránh rủi ro của A: Nếu A không cố gắng (bật xanh), B cũng không thể cố gắng (bật xanh). Như vậy, cả hai sẽ không được điểm. Đây là một hành động phòng ngừa cho bản thân A, nhưng cũng có sức mạnh để ngăn chặn cả hai từ việc được điểm.
Sự kiện không dự đoán và tính thống kê
Trò chơi đèn đỏ và đèn xanh cũng giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về sự kiện không dự đoán (unpredictable events) và tính thống kê (statistics). Mỗi lần A hoặc B bật tùy hiệu là một sự kiện không thể dự đoán trước. Các kết quả khác nhau sẽ xuất hiện dựa trên những quy tắc đã được áp dụng.
Tính thống kê là khái niệm quan trọng trong trò chơi này. Một người chơi có thể tính toán khả năng thắng hoặc thua dựa trên các quy tắc đã áp dụng. Ví dụ, nếu A bật tùy hiệu xanh với 80% khả năng thành công, thì A có 80% khả năng được điểm với B không thể bật tùy hiệu xanh. Tuy nhiên, nếu A thất bại (20% khả năng), cả hai sẽ không được điểm.
Sự kiện trong cuộc sống
Trò chơi đèn đỏ và đèn xanh cũng có sức mạnh để giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về các sự kiện trong cuộc sống. Mỗi ngày chúng ta sống là một loạt các quyết định và các phản ứng của chúng ta với những suy nghĩ và cảm xúc của mình. Chúng ta cố gắng để khai thác cơ hội (ví dụ: học tập để có thể được cao học), hoặc tránh rủi ro (ví dụ: không đi xe ôm陌生人). Mỗi quyết định chúng ta áp dụng là một "bật tùy hiệu", và mỗi phản ứng của người khác là một "bật tùy hiệu" khác.
Cũng giống như trò chơi, cuối cùng chúng ta sẽ nhận được một kết quả dựa trên những quyết định đã áp dụng. Kết quả này có thể là tích cực (ví dụ: học thành công), hoặc là tiêu cực (ví dụ: bị mất ban đầu). Nhưng dù sao đi, trò chơi này cho chúng ta thấy rằng mỗi quyết định chúng ta áp dụng là một "bật tùy hiệu", và mỗi phản ứng của người khác là một "bật tùy hiệu" khác. Chúng ta không thể dự đoán chính xác kết quả cuối cùng, nhưng chúng ta có thể cố gắng để áp dụng những quyết định phù hợp nhất với mục tiêu của mình.
Kết luận
Trò chơi đèn đỏ và đèn xanh là một trò chơi trẻ em dễ dàng, nhưng lại có sâu sắc về tri thức và sinh hoạt. Trong trò chơi này, chúng ta học hỏi về quy tắc và sự kiện, cố gắng và tránh rủi ro, sự kiện không dự đoán và tính thống kê. Trò chơi cho chúng ta thấy rằng cuộc sống cũng giống như vậy: Mỗi quyết định chúng ta áp dụng là một "bật tùy hiệu", mỗi phản ứng của người khác là một "bật tùy hiệu" khác. Chúng ta không thể dự đoán chính xác cuối cùng sẽ ra sao, nhưng chúng ta có thể cố gắng để áp dụng những quyết định phù hợp nhất với mục tiêu của mình.
